ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ:"Κτήριο, αβγό, αφτί και...νάφτης";

Γράφει, η Νάσια Δεληγιάννη


Η  επιτροπή ακαδημαϊκών της Ακαδημίας Αθηνών που ασχολήθηκε με την ορθογραφία της λέξης "κτίριο" ήδη από τη  δεκαετία του 1930, αποφάνθηκε τα εξής:
"Όσον και αν η γραφή κτήριον είναι ορθή (εκ του ευκτήριος οίκος – ευκτήριον – κτήριον), η Επιτροπή ουχ ήττον προτείνει να γράφεται κτίριον, ήτις γραφή άλλως τε έχει και επικρατήσει πλέον λόγω της στενωτάτης μορφολογικής και σημασιολογικής της σχέσεως προς τα: κτίζω, κτίσμα, κτίσιμον (χτίζω, χτίσμα, χτίσιμο, χτίριο).
Αλλά και αν ακόμη δεχθώμεν ότι εκ του κτίζω μόνον το κτίσμα παράγεται, ουχί δε εκ παραλλήλου και το κτίριον, ερωτώμεν: πόσοι γράφοντες ή λέγοντες κτίριον σκέπτονται τον ευκτήριον οίκον; ασφαλώς ουδείς ή ελάχιστοι".
Στα παράγωγα του κτίζω, μπορεί   να συμπεριληφθεί και το κτίτωρ (αυτός που το έκτισε) σε αντίθεση με το κτήτωρ (ιδιοκτήτης), οπότε ευκολότερα αναδεικνύεται σαν παράγωγο το κτίριο και όχι κτήριο που παραπέμπει στο κτήτωρ.
Πάντως, βρισκόμαστε στο σημείο όπου και οι δύο γραφές συνυπάρχουν  και αναμένουμε ποια θα επικρατήσει. Προσωπικά, δέχομαι τη γραφή  κτίριο, μιας και ο κ. Μπαμπινιώτης έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα ετυμολογικής φύσεως, που διχάζουν τους ανθρώπους των γραμμάτων, αλλά και τον καθένα που επιθυμεί να γράφει σωστά.
ΠΑΡ΄Τ΄ΑΥΓΟ ΚΑΙ...
Κατά τον κ. Μπαμπινιώτη, "πάρ΄τ΄αβγό και κούρεφτο", λοιπόν; Γιατί επιμένει στην απλοποίηση άλλων λέξεων και κάνει πολύπλοκες τις απλές;
Ειρήσθω εν παρόδω, πως η ετυμολογία της λέξης "αυγό" είναι η εξής:
αρχ. ᾠόν 'αυγό' πληθ. τά ᾠά > *ταωγά με ανάπτ. μεσοφ. [γ] για αποφυγή της χασμ. > * [tawγa] (τροπή του [o] σε ημίφ. για αποφυγή της χασμ.) > μσν. ταυγά (τροπή του ημιφ. σε [v] πριν από ηχηρό σύμφ.), ανασυλλ. [t-avγa] και νέος εν. το αυγό· αυγούλ(ι < αυγ(ό) -ούλι) -άκι· αυγούλ(ι) -άρα]
 http://www.greek-language.gr/greekLa...%CF%8C&sin=all

Σύμφωνα με ερευνητές της ελληνικής γλώσσας, το "αυγό" , το "αυτί", ο "ναύτης" προέρχονται από λέξεις της αρχαιότητας με δίγαμμα, το οποίο ακούγεται σαν ένα ελαφρύ βήτα χωρίς, όμως, να έχει μια ξεκάθαρη προφορά και το οποίο καταργήθηκε το 403 π.Χ.
Το αυτί προέρχεται από τη λέξη άημι : πνέω---Αη-μι-/α-ήρ/---αFς(το όργανο της ακοής).
 Όταν καταργήθηκε το F(δίγαμμα) αντικαταστάθηκε από τη δίφθογγο  "αυ". Το ίδιο έγινε και  στη λέξη "ναύτης" που προέρχεται από το νέFω-ναύς .
Λέτε σιγά σιγά, μετά τις γραφές  αβγό και  αφτί, να δούμε και τον ναύτη... νάφτη;
"Αιδώς Αργείοι"!